Basın Özeti: Dialrel Projesi Final Toplantısı,15-16 Mart,  Istanbul 2010

Bundan sonrası?

Dialrel projesi son toplantısı, Tahsin Yeşildere’nin başkanı olduğu Istanbul Veteriner Hekimler Odası ve diğer Türkiyedeki destekleyicilerin büyük katkısıyla çekici ve büyüleyici Istanbul kentinde 15-16 Mart 2010 da gerçekleşti. Yüzü aşkın Avrupa ulkesi, Israil, Mısır, Pakistan ve Türkiye’den katılanların katkısıyla yapılan toplantı başarıyla tamamlandı. Her ne kadar 3 yıl süreli projenin son toplantısı olarak planlanmış   olmasına rağmen bu etkinlik  önemli yeni aktivitelerin başlangıcı olmuş ve ileriye dönük önemli gelişmeler için fırsat teşkil etmiştir “Şimdi Dialrel projesinin araştırma aktivitelerinin tamamlanmasıyla gerçek bir diyalog başlayabilir, düşüncem odur ki, bizler sorunlarla dolu bir nehrin ortası ndayı z, beraberce karşı    tarafa geçmek için the tüm enerjimizi toplayalım” (Fransız hahambaşı Bruno Fizson; toplantı tartışmaları    ve öneriler bölümü).

Bu toplantının amacı proje bulumlarını iletmek olduğu kadar dini otoriteler, hükümetler dışı organizasyonlar, endüstri temsilcileri ve diğer Helal ve Koşer ile ilgili gruplar arasında iletişimi arttırmaktı. Amaç iki yönlüydü:

Birincisi, son 3 yılda yapılan araştırmaların sonuçlarının sunulması için olanak sağlanması: Özellikle “Dini hayvan kesimlerinde iyi uygulamalar için öneriler” adlı belge taslağı sunumu yapılarak tartışmaya açıldı ve bu öneriler bir liste halinde en iyi uygulamaların yapılması   için sunuldu. Dialrel projesi’nin  bir konsorsiyum olduğunu ve herhangi bir yasal nitelikte olmadığını belirtmenin önemi olup, dini kesimlere ayrıcalık tanıyan Avrupa birliği çerçevesi içinde çalıştığını vurgulamak gereklidir. Bu nedenle proje hem şoklamalı ve hem de şoklamasız dini kesim metodlarını   değerlendirmeye almaktadır. Ikinci olarak, toplantı amaçlarından biri de tartışma yapılabilecek bir ortam yaratıp delegelerin araştırma sonuçları ve öneri taslağı hakkındaki görüşlerini ortaya koymak olmuştur. Iki gün süren toplantı   zaman zaman sıcak ancak uygarca bir ortamda tartışmalara sahne oldu ve yazılı   önerilerin katılımcılar ve danışma kurulu üyeleri tarafından proje başkanına değerlendirilmek üzere gönderilmesi kararıyla sonlandı .

Toplantı proje koordinatorü Cardiff Üniversitesin’den Mara Miele tarafından yapılan bir açış konuşması ve proje hakkındaki özetleme ile başladı. Ardından proje üyeleri tarafından 3 sunum daha yapıldı. Lill Vramo (SIFO, Norway), Rossella Bottoni (Catholic Üniversity, Italy) ve Joerg Luy (Freie Üniversitaet Berlin, Germany) Avrupa birliğindeki dini kesimler hakkındaki toplumsal tartışmalar, yasalar ve etik değerlendirme araçları üzerine sunumlar yaptı. Bunların ardından dini kurallar ve gerekler hakkındaki değerlendirmeler Haluk Anıl (Cardiff, Birleşik krallık) ve Ari Zivotofsky(Israil) tarafından iletildi. James Kirkwood (HSA, Birleşik krallık) ilk oturum başkanlığını yaparak canlı ve saygın bir şekilde süren tartışmaları yönetti. Taxim Hill Otel’in muhteşem manzaralı terasındaki yemekten sonraki oturum Bo Algers (SLU, Isveç) tarafından yönetilerek yeni temalar işlendi:: Florence Blackler (IREMAM, Üniversité de la Méditerranée, Fransa) Fransa, Birleşik Krallık, Israil, Hollanda, Norveç ve Almanya’da yapılan Helal ve Koşer tüketicilerinin tutumu ve görüşlerini kapsayan araştırmaların sunumunu yaptı. John Lever (Cardiff Üniversity, Birleşik krallık) Birleşik krallık, Fransa, Almanya, Türkiye ve Norveç’teki Helal and Koşer gıda dağıtım zinciri hakkında sunumlarda bulundu; Antonio Velarde (Ispanya)ve Haluk Anıl (Cardiff Üniversity, Birleşik krallık) değişik Avrupa ülkelerinde uygulanmakta olan kesim metodları hakkındaki araştırmaları sundu. Ardından hayvan refahı üzerine yapılan canlı tartışmalar bu konudaki uzmanlar, veteriner hekimler ve doktorlara yorum yapma olanağı sağladı .Ilk gün toplantısı   boğazdaki yemek gezisi ile sonla erdi.

Ikinci günün sabah oturumu Beniamino Cenci Goga (Perugia Üniversity, Italya) tarafı  ndan başlatıldı ve Italya’daki Müslüman topluluğun görüşlerini belirterek kesimhanelerin yapısının hayvan kesimi ve personel güvenliğini nasıl olumsuz yönde etkilediğini gosterdi.

Karen von Holleben (BSI Schwarzenbek, Germany), Antonio Velarde (IRTA, Spain) ve Haluk Anıl (Cardiff Üniversity, Birleşik krallık) projenin bilimsel yönlerini ve Avrupa ve Türkiye’de yapılan kesimhane ziyaretleri bulgularını gösterdi. Ayrıca, aynı   araştırmacılar hayvan refahını iyileştirmek amaçlı ön taslak belgedeki önerileri de oturuma sundu. Bu oturumu yöneten Claudia Terlouw’un (INRA, France) çok sayıdaki  soru, öneri ve yanıtlara rağmen tartışmaları süre limiti içinde tutabilmesi nedeniyle kutlanması gerekiyor.  Danışma kurulunun bazı   üyeleri (Bruno Fizson, Başhaham, Fransa; Ahmet Yazıcı  , European Halal Certification EHZ Almanya; Nancy De Briyne, FVE; Zeev Noga, UECBV, Cees Vermeeren, AVEC; Michel Courat, Eurogroup for Animals) Oneri belgesi üzerindeki gorüşlerini bildirdiler. Üyelerin hepsi proje sonuçlarına büyük ilgi gosterirken tartışmalara katkıda bulundular, değisik dini kurallara vurgu yapılırken hayvan refahını iyileştirmek için yapılması gerekenleri ve stratejileri belirttiler. Öğleden sonraki oturum James Kirkwood başkanlığında açık tartışmaya ayrıldı ve seçkin bir şekilde yönetildi.Danışma kurulu üyelerinin birçoğu et ürünleri pazarlanmasında tüketicilerin ve toplumun dini kesimler ve sertifikalar hakkında daha şeffaf ve doğru bilgilendirilmesi gereğini vurguladılar.

Toplantı sona ererken Denis Simonin (DG-SANCO) yorumlu konuşmasında Dialrel projesini yürütenleri çalışmaları ve proje sonuçları   için kutladı.Toplantı sona ererken koordinator Mara Miele Dialrel projesi tarafından hazırlanan öneri belgesiyle ilgili görüşlerin (http://www.dialrel.eu/dialrel-results) proje sitesine gönderilmesi için davette bulundu. Davetin amacının belgenin gerekli görüldüğü takdirde öneriler yönünde değiştirilmesi olduğu belirtildi. Mara Miele aynı zamanda ileriye dönük planları   özetleyerek baharda yapılacak toplantı   hakkında bilgi verdi. 

Dialrel hakkında ek bilgi

DIALREL Avrupa Birliği tarafından desteklenen bir projedir (N°: FP6-2005-FOOD-4-C). Cardiff Üniversitesi’nden Dr Mara Miele tarafından koordine edilen proje 11 Avrupa ülkesi, Türkiye, Israil ve Mısır’dan katılımıyla gerçekleşmiştir, Projenin amacı  dini ve batı’da uygulanan hayvan kesimlerinin en iyi şartlarda yapılması ve ilgili otorite ve gruplar arasında Helal ve Koşer pazarları için sertifikaların hazırlığı için iletişim sağlanması   olmaktadır (www.dialrel.eu).

Avrupa Birliği ülkelerindeki hayvan kesimleri uygulamaları büyük değişiklikler göstermekte olup (hem yasal ve hem de pratik uygulamalar açısından),yeni çıkan EU reg. 1099/2009’un 2013 de tam yürürlüğe girerken her ülkede tek tip uygulamaları   sağlamak için güçlüklerle karşılaşacağı açıktır. Ayrıca, dini hayvan kesimleri hayvan refahı, dini özgürlükler ve ulusal bağımsızlıklar konularini içeren karışık bir konu teşkil etmektedir. Son yıllarda ozellikle helal gidalarin Avrupa ve diğer ülkelerde öne çıkması konunun genel tartışmaları özellikle sertifikaların çıkartılması yönünde artırdığı bir gerçektir.. Ancak, istatistiki rakamlar yetersiz olduğu için Dialrel projesi’nin amaçlarından biri Helal ve Koşer kesimlerinin yönetmelikleri ve pratik uygulamaları, üretim ve dağıtım zincirleri ile tüketici istekleri hakkında bilgi toplayıp değerlendirmek olmaktadır .

Dialrel projesi yukarıdaki bilgileri toplarken dini, veteriner otoriteler ve diğer üretim ve dağıtımla ilgili grupların arasındaki iletişimi teşvik ederek hayvan refahını   arttırmak için çalişmalar yapmak amacındadır.

Dialrel projesi 5 çalışma paketinden oluşmaktadır: Birincisi yasalar, dini kurallar ve bilimsel olarak ortaya konan sorunları  değerlendirmektir. Ikinci paket Helal ve Koşer uygulamaların şimdiki durumunu bilgi toplayıp, gözleyerek ve analize ederek değerlendrmek olacaktır. Üçüncü paket Helal ve Koşer ürünlerle ilgili tüketici istek ve sorunlarını, dördüncüsü ise genel anlamda toplumun aynı konulardaki endişeleri ile bilgisini analiz edip değerlendirmek olmaktadır. Sonuncu paket ise iletişimi sağlamak ve arrtırmak için çalışmalarda bulunup yöntemler üretmekle ilgilidir. Bu anlamda ilgili kurum ve grupları  temsilen bir Danışma grubu oluşturulmuştur.